SPORTSKA GIMNASTIKA
Gimnastika je jedan od najstarijih olimpijskih sportova. Prvi put se pominje još na drevnim Olimpijskim igrama kada su se učesnici takmičili u različitim disciplinama, kao što su rvanje, preskakanje bikova i sl. Zapravo, termin „gimnastika“ nastao je od stare grčke reči „gumnos“ što u bukvalnom prevodu znači „go“. Iz tih razloga, ženama je bilo zabranjeno da učestvuju na drevnim Olimpijskim igrama, ne samo kao takmičarke već i kao gledateljke.
Ne samo što je jedan od najpopularnijih sportova iz olimpijskog programa, gimnastika je takođe i jedan od najzahtevnijih. Izvođenje gimnastičkih elemenata, odnosno vežbi, iziskuje odličnu fizičku pripremljenost i visok stepen motoričkih sposobnosti, a posebno eksplozivne snage, koordinacije i gipkosti. Lepota pokreta, amplituda izvođenja, dinamičnost i ritmičnost posebno se vrednuju u muškoj i ženskoj sportskoj gimnastici. Da bi se postigao određeni stepen virtuoznosti, artističnosti i individualnosti potrebne su godine napornog vežbanja od najranijeg detinjstva uz stručnu pomoć iskusnih trenera.
Ona je „kraljica“ takmičarskih disciplina Svetske gimnastičke federacije (FIG), zajedno sa Ritmičkom gimnastikom, Trambulinom, Gimnastičkim aerobikom i Akrobatskom gimnastikom. Pravila utvrđuju dva FIG komiteta: Muški tehnički komitet (MTC) i Ženski tehnički komitet (WTC). Svake godine održava se Prvenstvo sveta i Prvenstvo Evrope.
ISTORIJA SPORTSKE GIMNASTIKE
Istorija gimnastike ne počinje od drevnih Olimpijskih igara, već hiljadu godina ranije (2700 p.n.e. – 1400 p.n.e., 700 p.n.e. – 1400 p.n.e.) kada je Kralj Minos sa svojim saradnicima zvanično odobrio fizičko vežbanje.
Gimnastika kao sport počinje da se razvija tokom XIX veka, kada su se izdvojila dva stila: švedski sistem gimnastike koji se zasnivao na grupnim slobodnim vežbama i nemački sistem koji se zasnivao na vežbanju sa spravama.
Na prvom gimnastičkom takmičenju na Olimpijskim igrama u Atini 1896. godine učestvovalo je 18 gimnastičara iz 5 zemalja. Proizvoljne vežbe izvođene su na 6 sprava: vratilu, paralelnom razboju, konju sa hvataljkama, karikama, preskoku i penjanju uz konopac.
Promene su postepeno vršene na svakom narednom takmičenju na Olimpijskim igrama: u broju sprava, broju gimnastičara u timu, kao i u kvalitetu izvođenja vežbi. Savremeni gimnastički program fiksiran je na OI u Helsinkiju 1952. godine.
Međunarodna krovna organizacija za gimnastiku, FIG osnovana je 1881. godine u Belgiji. Trenutno je u FIG učlanjeno oko 142 nacionalnih gimnastičkih federacija.
GIMNASTIČKI TURNIR NA VELIKIM MEĐUNARODNIM TAKMIČENJIMA
U sportskoj gimnastici, muškarci i žene takmiče se posebno. Muškarci se takmiče na 6 sprava: parteru, konju sa hvataljkama, karikama, preskoku, paralelnom razboju i vratilu. Žene se takmiče na 4 sprava: preskoku, dvovisinskom razboju, gredi i parteru.
Postoje četiri vrste takmičenja u muškoj i ženskoj sportskoj gimnastici:
- Kvalifikacije: Svi gimnastičari/ke takmiče se kao članovi ekipa ili pojedinci i rezultati postignuti na ovom takmičenju kvalifikuju ih za finale višeboja, finale po spravama i ekipno finale. Ekipa se sastoji od 5 članova. Zbrajanjem tri najveće ocene na svakoj spravi dobija se rezulat ekipe.
- Finale višeboja: Najboljih 24 gimnastičara/ki iz kvalifikacija (maksimum 2 iz iste zemlje) takmiče se na ovom takmičenju. Gimnastičari/ke ponovo vežbaju svoje vežbe na svim spravama i oni sa najvećim brojem bodova postaju višebojski šampioni. Titula višebojskog pobednika smatra se najvećim dostignućem u muškoj i ženskoj sportskoj gimnastici.
- Finale po spravama: Najboljih osam gimnastičara/ki (maksimum 2 iz iste zemlje) koji su postigli najbolje rezulatate na određenoj spravi u kvalifikacijama takmiče se za titule pobednika.
- Ekipno finale: najboljih osam ekipa takmiči se u ekipnom finalu.
SUĐENJE
Sportska gimnastika je sport u kome se rezultat dobija objektivnim procenjivanjem izvedenih gimnastičkih sastava na osnovu Pravilnika o ocenjivanju. Sudijski žiri sastoji se od dve komisije: E i D KOMISIJE. D komisiju čine 2 sudije – eksperti koji procenjuju vrednost izvedenog sastava (težine izvedenih elemenata, bonifikacija za specijalne veze, zastupljenost različitih grupa elemenata). E komisija ima 6 sudija koje procenjuju izvedbu. Konačna ocena dobija se zbrajanjem ocena ove dve komisije.